رادیوسرجری با گامانایف

گامانایف، یک دستگاه رادیوسرجری استریوتاکتیک است که پزشکان را قادر می‌سازد تا نواحی کوچکی از مغز را بدون استفاده از جراحی درمان کنند. این روش درمانی غیر تهاجمی است ، به این معنی که به جای باز کردن جمجمه برای برداشتن ضایعه یا تومور، از پرتوهای دقیق تابش گاما استفاده می‌شود که می‌تواند تومور یا ضایعه را از بیرون درمان کند. دستگاه گامانایف که به آن چاقوی گاما نیز می‌گویند شامل ۱۹۲ منبع تولید پرتوی گاما از چشمه های رادیواکتیو کبات ۶۰ می‌‌باشد که در زمان درمان، ۱۹۲ تابش گاما بر روی ناحیه دقیق تومور یا ضایعه متمرکز می‌گردد و با برخورد به DNA سلول های سرطانی و یا بافت هدف، رشد و تکثیر آنها را متوقف می‌‍کنند. این پرتوها در یک نقطه با دقت کمتر از یک دهم میلی‌متر (در حدود ضخامت یک ورق کاغذ) به هم می‌رسند. این سطح از دقت به این معنی است که می‌تواند کوچکترین و چالش برانگیزترین تومورها یا ضایعات مغزی را با دقت بسیار بالا هدف قرار دهد و در عین حال از بافت و اندام سالم محافظت کند رادیوسرجری با گامانایف به عنوان رادیوسرجری استریوتاکتیک نیز شناخته می‌شود و می‌تواند به عنوان جایگزینی برای پرتودرمانی کل مغز برای متاستازهای متعدد مغزی مورد استفاده قرار گیرد.

جراحی مغز بدون حتی یک برش

به آن چاقوی گاما می‌گویند، با وجود اینکه اصلاً چاقو نیست، زیرا بسیار دقیق است. 192 چشمه گاما (Co-60) بر روی ناحیه دقیق تومور یا ضایعه متمرکزمی شوند و با دقت کمتر از یک دهم میلی متر (در حدود ضخامت یک ورق کاغذ) به هم می رسند. این پرتوها دوز تابش را تجویز می کنند در حالی که پرتوگیری بافت سالم را به حداقل می رسانند. ماهیت غیر تهاجمی این درمان ممکن است به زمان بهبودی کوتاه‌تری نسبت به جراحی مغز سنتی منجر شود.

این سطح از دقت به این معنی است که می توانید کوچکترین و چالش برانگیزترین تومورها یا ضایعات مغزی را با دقت بسیار بالا هدف قرار دهید و در عین حال از بافت و اندام سالم محافظت کنید. رادیوسرجری با گاما نایف به عنوان رادیوسرجری استریوتاکتیک نیز شناخته می شود و می تواند به عنوان جایگزینی برای پرتودرمانی کل مغز برای متاستازهای متعدد مغزی مورد استفاده قرار گیرد.

دستگاه گامانایف مجتمع بیمارستانی یاس از کمپانی الکتا

در آبان ماه سال ۱۴۰۱ ، بخش گامانایف بیمارستان یاس با همت دانشگاه علوم پزشکی تهران و شرکت پرتودرمان هما، فعالیت خود را آغاز نمود. این مجموعه مجهز به پیشرفته ترین دستگاه گامانایف به نام Icon، ساخت کمپانی الکتا می باشد.

 آغاز فعالیت این بخش در حالی بود که یک خلا ۷ ساله در استفاده از گامانایف برای درمان تومورهای مغزی در کشورمان وجود داشت و بیماران جهت بهره مندی از رادیوسرجری با گامانایف، مجبور به سفر به کشورهای اطراف می شدند.

چه مواردی با گامانایف درمان می شود؟

از نظر بالینی ثابت شده است که Leksell Gamma Knife تومور های مغزی را، از ضایعات بسیار کوچک با اندازه یک میلی متر تا چندین سانتی متر، بدون نیاز به جراحی مغز باز درمان می کند. می توان از آن برای درمان تومورهای سرطانی و غیر سرطانی و مجموعه ای از اختلالات عصبی استفاده کرد.

از گامانایف می توان برای درمان بسیاری از تومورهای خوش خیم مغز از جمله:

و همچنین بعضی تومورهای بدخیم مغزی مانند:

و درمان ضایعات عروقی مانند:

استفاده کرد.

رادیوسرجری با گامانایف یک کار تیمی با همکاری جراحان مغز و اعصاب، مختصصان رادیوآنکولوژی و کلینیکال فیزیسیست می باشد. این تیم در روزهای خاصی، کمیته علمی تشکیل داده و مدارک پزشکی هر بیمار را بررسی و در مورد موفقیت آمیز بودن رادیوسرجری با گامانایف برای هر بیمار بحث کرده و پس از اطمینان از مناسب بودن بیمار به عنوان کاندید گامانایف، روند درمان را آغاز می‌کنند.

مراحل تشخیص موثر بودن درمان با دستگاه گامانایف تا درمان بیماران:

بیمار باید قبل از انجام گامانایف برای معاینه و تهیه تصاویر پزشکی MRI  و CT  و در صورت نیاز آنژیوگرافی به بیمارستان یا مطب پزشکانی که در روند درمان هستند، مراجعه کند. پس از اطمینان از موثر بودن گامانایف برای بیمار،  وقت درمان تعیین می شود. تیم درمانی، ناحیه درگیر و بافت های سالم را بر روی تصاویر مشخص می کنند و سپس کلینیکال فیزیسیست طراحی درمان  را بر روی سیستم کامپیوتری انجام می دهد. در این پروسه تلاش بر این است که بافت هدف پرتوی کافی دریافت کند و بافت های سالم از آسیب مصون بمانند. با توجه به نتایج طراحی درمان، در مورد تعداد جلسات درمانی بیمار تصمیم گرفته می شود. اگر درمان فقط در یک جلسه باشد به احتمال زیاد نیاز به یک فریم خواهد بود که می بایست توسط جراح مغز و اعصاب و با بهره گیری از بی حسی موضعی  بر روی جمجمه بیمار نصب شود. اگر برای درمان، بیش از یک جلسه نیاز باشد از یک ماسک پلاستیکی برای ثابت ماندن سر استفاده خواهد شد و در نهایت درمان آغاز خواهد شد. به بیماران توصیه می‌شود که در بازه های زمانی مناسب تحت تصویربرداری MRI  قرار گیرند و نتایج درمان را پیگیری کنند.

۱. مشاوره

قبل از شروع رادیوسرجری، پزشک گزینه‌های پرتودرمانی را با شما در میان می‌گذارد، عوارض جانبی را که ممکن است تجربه کنید توضیح می‌دهد و به هر سؤالی که ممکن است داشته باشید پاسخ می‌دهد. ایده خوبی است که سوالات خود را قبل از رفتن بنویسید و در طول ویزیت یادداشت برداری کنید.

۲. اطمینان از ثابت نگه داشتن سر

برای کمک به دستیابی به دقت بالا در ارائه درمان، مهم است که سر شما ثابت نگه داشته شود. یک ماسک صورت (ترموپلاست) یا یک فریم مخصوص سر به اطمینان از این امر کمک می کند. اگر با استفاده از ماسک درمان می‌شوید، این ماسک به صورت سفارشی برای شما در کلینیک قبل از درمان واقعی شما ساخته می‌شود. ماسک از مواد سبک وزن با سوراخ های کوچک ساخته شده است و با گرم شدن انعطاف پذیر می شود. در حالی که انعطاف پذیر است، روی صورت شما قرار می گیرد و به خطوط صورت شما قالب می گیرد. پس از تنظیم کامل، سر شما را در طول درمان با گامانایف به طور ایمن در موقعیت خود نگه می دارد.

اگر قرار است با استفاده از فریم سر درمان شوید، تیم مراقبت شما قبل از نصب فریم روی سر شما بی حسی موضعی را اعمال می کند. در صورت نیاز، دارو نیز می تواند تجویز شود تا اطمینان حاصل شود که شما احساس آرامش و راحتی می کنید.

۳. تصویربرداری جهت طراحی درمان

شما یک یا چند اسکن خواهید داشت که تصاویر خاصی از داخل مغز شما ایجاد می کند تا به موثرترین برنامه درمانی ممکن کمک کند. این تصاویر ممکن است با استفاده از سی تی اسکن (CT)، اسکن MRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی) یا تصاویر آنژیوگرافی به دست آید. این تصاویر مکان، اندازه و شکل هدف درمانی را نشان می‌دهند تا تیم درمانی شما بتواند منطقه درمان را تا حد امکان دقیق مورد هدف قرار دهد.

۴. برنامه ریزی درمان

هنگامی که تصاویر شما گرفته می شود، پزشک شما به همراه یک فیزیسیست متخصص، نحوه انجام درمان با گاما نایف را برنامه ریزی می کند – تعداد پرتوها و جایی که آنها باید برای ارائه موثرترین درمان و در عین حال محافظت از بافت ها و ساختارهای اطراف، انجام شود.

۵. درمان

هنگامی که زمان درمان شما فرا می رسد، تیم مراقبت به شما کمک می کند تا روی تخت درمان قرار بگیرید و آنها ماسک یا فریم سر سفارشی شما را روی تخت ثابت می کنند. ممکن است یک نشانگر روی نوک بینی شما قرار داده شود. یک دوربین از این نشانگر برای نظارت بر هرگونه حرکت در طول درمان استفاده می کند. ممکن است برای بررسی وضعیت شما و در صورت لزوم، یک تصویر گرفته شود.

بسته به اندازه، شکل و پیچیدگی تومورهای مغزی تحت درمان، درمان ممکن است از چند دقیقه تا بیش از یک ساعت طول بکشد. شما چیزی از درمان احساس نخواهید کرد – در واقع، برخی از بیماران حتی به خواب می روند. شما می توانید در هر زمان با تیم درمانی خود از طریق اینترکام یا سیگنال دستی ارتباط برقرار کنید و از سیستم صوتی داخلی برای موسیقی یا پادکست خود استفاده کنید.

۶. پیگیری پس از درمان

معمولاً می توان فعالیت های عادی را در یک روز یا بیشتر از سر گرفت. درمان‌ها برای متوقف کردن رشد تومورها و ضایعات مغزی طراحی شده‌اند، به این معنی که اثرات آن در طی چند هفته یا ماه مشاهده می‌شود. پزشک شما برای ارزیابی پیشرفت شما در تماس خواهد بود، که ممکن است شامل بازدیدهای بعدی و تصویربرداری باشد.

نمونه تصاویر قبل و پس از درمان با دستگاه گامانایف برند ELEKTA

 تصاویر زیر به ترتیب نمونه هایی از نتایج حاصل در رادیوسرجری تومورهای وستیبولار شوانوما، آدنوم هیپوفیز و متاستاز مغزی را شش ماه بعد از درمان نشان میدهد که در هر یک، تصویر چپ قبل از درمان و تصویر سمت راست، بعد از درمان را نشان میدهد و گویای نکروز و کوچک شدن تومور بعد از دریافت پرتو است.

گامانایف
گامانایف
گامانایف

این مجموعه تاکنون حدود ۲۰۰۰ بیمار مبتلا به تومورهای خوش خیم، بدخیم و ناهنجاری‌های عروقی و اختلالات عملکردی مغز مانند صرع و پارکینسون را درمان کرده است.

ارتباط با بخش رادیوتراپی مجتمع بیمارستانی یاس

بیماران محترم جهت مشاوره و درمان می‌توانند از ساعت ۸ تا ۱۶ به بخش گامانایف مجتمع بیمارستانی یاس به آدرس میدان ولیعصر، خیابان کریم خان، خیابان استاد نجات الهی شمالی (ویلا شمالی)، جنب خیابان سرو مراجعه کنند.

جهت اطلاعات بیشتر می توان با شماره تلفن ۸۶۰۸۹۰۶۰ – ۰۲۱ تماس حاصل کرد.

لینک نوبت دهی: https://yasgammaknife.com

سوالات متداول :

درمان با گامانایف معمولاً در یک روز تکمیل می‌شود و شما می‌توانید بعد از درمان به خانه بازگردید. پزشکان همچنین ممکن است تصمیم بگیرند که درمان را در چند جلسه انجام دهند.

شما اصلاً از خود درمان چیزی احساس نخواهید کرد. اگر درمان شما نیاز به فریم سر دارد، ممکن است درد خفیفی در اثر تجویز هر نوع بی حس کننده موضعی در هنگام قرار دادن فریم سر وجود داشته باشد. بیماران گزارش کرده اند که هنگام نصب فریم، احساس فشار و کمی ناراحتی می کنند.

پس از پایان جلسه درمان، فریم سر یا ماسک صورت برداشته می شود. اگر درمان با فریم انجام شود، گاهی اوقات خونریزی کمی از محل تماس پین ها با سر وجود دارد، می توان آن را با پانسمان کنترل کرد. معمولاً توصیه می شود که بیمار طی 18 تا 24 ساعت آینده از فعالیت بدنی خودداری کند، اما پس از آن می توانید فعالیت های روزانه خود را از سر بگیرید.

اثرات رادیوسرجری گامانایف در طی یک دوره زمانی رخ می دهد که بسته به شرایط تحت درمان می تواند از چند هفته تا چند سال متغیر باشد.

بله، گامانایف مخصوصاً برای درمان های تکراری، به دلیل حداقل دوز برای بافت طبیعی، مناسب است.

بله. هم اکنون پزشکان در حال درمان نزدیک به ۶۰ عارضه مختلف مغزی (شامل انواع تومورها، AVM‌ها و اختلالات حرکتی) با گامانایف هستند که ممکن است در این صفحه به همه آنها اشاره نشده باشد.